Hij: ‘Tjee, weer 84 euro af van de betaalrekening voor
boodschappen.’
Zij: ‘Ja, we zullen toch moeten eten.’
Hij: ‘Maar het was vier dagen geleden ook al 75 euro.’
Zij (geïrriteerd): ‘Ja, maar toen kwamen je ouders eten en heb ik die ossenhaas gekocht. Dat koop je niet voor een euro per ons.’
Hij: ‘Geef m’n ouders maar de schuld.’
Zij: ‘Nee, natuurlijk niet, maar ik geef alleen maar aan dat het geld eruit vliegt.’
Dit soort discussies vinden elke dag, overal in Nederland en de rest van de wereld plaats. It’s all about money. Hoe ga je er mee om en waar geef je het aan uit?
Het NIBUD (Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) doet regelmatig onderzoek naar relaties en geld. Uit hun onderzoek uit 2019 blijkt dat 27 procent van de stellen ruziet over geldzaken. Een achtste van de ondervraagden typeert zichzelf en zijn/haar partner als ‘tegenpolen’ als het gaat om financiële zuinigheid. 40 Procent van de stellen heeft alleen een gezamenlijke rekening, 20 procent een privérekening en 40 procent heeft zowel een gezamenlijke rekening als een privérekening. Via de eigen rekening wordt dan vaak de kleding en mobiele telefoon betaald en via de gezamenlijke versie de hypotheek en huishoudelijke benodigdheden. In 67 procent van de gevallen doet een van de partners meer dan de ander op financieel gebied. 25 procent van de mensen is ontevreden over de financiële situatie en 20 procent is niet blij met hoeveel er wordt gespaard. Slechts 57 procent van de mensen maakt afspraken met hun partner over financiële zaken. Uit aanvullend onderzoek van marktonderzoeksbureau Multiscope blijkt dat een op de drie Nederlanders heel anders denkt over geldzaken dan de partner. Kortom, de manier waarop partners met elkaar hun financiën regelen kan allemaal stukken beter.
Ruzies voorkomen
Met Femke Hogema bespreken we wat je kan doen om soortgelijke ruzies te voorkomen. Ze schreef meerdere boeken over het plannen van financiën en deelt enkele concrete tips met ons.
1. Plan tijd in om het te bespreken
Hogema zegt dat er maar weinig stellen zijn die het leuk vinden om de financiën te bespreken. ‘Maar zin hebben is geen criterium, dat is niet zo belangrijk. Je moet zo’n gesprek gewoon inplannen: donderdag van 20 tot 21 uur hebben we het over de financiën en dat doe je dan twee keer per jaar.’
2. Praat over feiten
Het is belangrijk dat je tijdens de gesprekken jouw feiten bij de hand hebt. Hogema: ‘Wij hebben het bijvoorbeeld thuis over de boodschappen, iets waar we veel geld aan uitgeven. Dan kun je daar ruzie over maken, maar het is belangrijk om de feiten erbij te halen. Wij hebben eerst via de bankrekening opgeteld hoeveel we eigenlijk aan boodschappen uitgeven en vervolgens heb ik vanmorgen heel braaf een bonnetje op de keukentafel gelegd zodat we kunnen zien waaraan we het precies uitgeven. Het probleem is dat als je ruzie maakt je de feiten uit het oog verliest. Als je constateert dat de boodschappen te duur zijn, kan een oplossing zijn dat je beter in een andere winkel boodschappen kunt doen, maar je weet niet zeker of dat een oplossing is. Dan moet je de feiten paraat hebben. Bijvoorbeeld: als we deze specifieke zaken bij de Lidl kopen, besparen we 50 euro per maand.’
3. Ontdek van elkaar hoe je er emotioneel in staat
Het is volgens Hogema belangrijk om te bespreken hoe je emotioneel met geld omgaat. Je moet niet allen de feitelijke zaken regelen, maar ook snappen waar je vandaan komt en welke gevolgen dat heeft voor je verhouding met geld. ‘Mijn man en ik hebben gesprekken gehad met een financieel planner en in de eerste afspraak stond het financieel profiel centraal dat we thuis hadden ingevuld. Uit dit profiel bleek dat mijn man niet tot zijn 67ste wilde werken terwijl ik juist zei: ik wil echt niet op mijn 67ste stoppen. Dat was een heel mooi inzicht want het zegt iets over hoe je in het leven staat.’ Dit inzicht heeft veel effect gehad, vertelt Hogema. ‘Het werd toen duidelijk dat ik meer ambitie heb dan mijn man en daarom ben ik hoofdkostwinnaar, en werk ik wat meer en hij wat minder. Als je die dingen van elkaar weet, dan snap je elkaar ook beter. Wij hebben bijvoorbeeld geen discussie als ik ’s avonds wel eens werk.’
Hogema benadrukt dat er veel verschil kan zitten tussen mensen. ‘Sommigen willen graag de lekkerste kaasjes eten en een ander hecht meer waarde aan financiële zekerheid voor als de auto stukgaat. Dat moet je wel van elkaar weten. De hamvraag is niet waar je jouw geld aan uitgeeft, maar: wat vind je belangrijk in het leven? Je kunt dan kiezen tussen luxe, zekerheid en vrije tijd. Dat verschil van hoe je erin staat, dat moet je van elkaar weten. Als de een graag zes keer op vakantie wil en de ander niet, dan levert dat waarschijnlijk discussie op en moet je aan de slag om dat op te lossen.’ Uiteindelijk moet je er na het bovenstaande uitkomen met elkaar. ‘Er is een mooie uitspraak: love it, leave it, change it. Dat zijn de drie mogelijkheden. Je kunt accepteren dat je veel geld uitgeeft aan boodschappen, of je kan het veranderen. Bij elkaar weggaan is de laatste oplossing, maar je moet beseffen dat blijven klagen in ieder geval niets oplost. Je moet voorkomen dat je elkaar verwijten blijft maken in de categorie ‘jij wil nooit luxe uit eten’, dat heeft geen zin.’
Gelijkwaardig of niet?
Als je Hogema zo hoort praten, gaat ze uit van gelijkwaardigheid in een relatie, maar vaak is het zo dat een van de partners er meer van afweet dan de ander. In 67 procent van de gevallen doet de een meer dan de ander op financieel vlak. ‘Groot probleem is dat vrouwen traditioneel wat minder van geld afweten dan mannen en dat vind ik gevaarlijk. Het gaat goed zolang het goed gaat, maar als je uit elkaar gaat dan is dat echt desastreus. Dan blijven vrouwen te vaak met niks over. Mijn boodschap luidt: het liefst ben je financieel onafhankelijk van de man, maar zorg in ieder geval dat je financieel op de hoogte bent. Doe je dat niet, dan ben je gewoon dom bezig. Gelukkig is het vaak goed geregeld, maar er zijn veel situaties waarin vrouwen aan het kortste eind trekken.’