Albert Einstein voorspelde onze smartphoneverslaving pakweg een eeuw geleden: “Ik vrees voor de dag waarop het contact tussen mensen wordt verruild voor technologie. Dan lopen er alleen nog maar idioten op de wereld.”
Wanneer ben je verslaafd?
De vraag borrelt op: wanneer spreken we van verslaving? Volgens het artikel Dit Doet je Smartphone met je Hersenen op de website Gezondheid. nu ben je smartphoneverslaafd als je gedurende een jaar tenminste zes kenmerken ervaart van de volgende problematiek: controleverlies over je gebruik, conflicten met je sociale contacten (omdat je bijvoorbeeld te veel naar je smartphone staart), preoccupatie (dus niet meer beschikbaar zijn voor belangrijke verplichtingen, onthouding, problemen en vluchtgedrag.
Oogcontact
Psychotherapeut Carien Karsten, gespecialiseerd in stress en burn-outs, vertelt: “Snel even je updates checken, is vergelijkbaar met kopjes koffiedrinken – het zijn kleine momenten van adrenaline. Op zich niks mis mee, maar overmatig gebruik leidt tot onrust. Je hartslag en bloeddruk stijgen. (…) Telefoons worden bovendien steeds geavanceerder. Op dezelfde manier waarop sigaretten door de jaren heen verslavender zijn gemaakt, gebeurt dat nu met je mobiel.” Volgens Karsten is het vooral belangrijk dat we oogcontact houden, en dat is wel iets wat de smartphone in het geding brengt. “Door elkaar minder in de ogen te kijken, maken we te weinig oxytocine aan – jawel, het knuffelhormoon. En dat is nu juist waar we als sociale wezens gelukkig van worden.” Ofwel, als je iemand ziet, of het nu de postbezorger of een goede vriend is: kijk elkaar vooral in de ogen!”
“Doe die ananas eens weg!”
Carien: “Bewustwording is belangrijk. Als je weet wat voor effect die telefoon heeft, ben je al goed op weg!” Het telecombedrijf Ben wijdde in 2017 een grappige campagne aan onze smartphoneverslaving. Moet je je voorstellen dat we de hele dag naar een ananas zouden staren. Is de telefoon niet minstens zo’n banaal voorwerp? Zou je een ananas de hele dag achter je aan slepen, mee naar bed nemen en naast je op de bank leggen? Nogal stupide, toch? Precies.
De sociale bijdrage van de smartphone
Is je telefoongebruik problematisch voor je sociale skills? Dat hangt ervan af. De smartphone heeft ook zijn eigen sociale bijdrage. Een muziekje aanzetten in de woonkamer, een pizza bestellen voor je gasten, het mag best. Maar in je eigen bubbel zitten, dat doe je maar in je eigen tijd. “De mobiele telefoon van twintig jaar geleden is niet de mobiele telefoon van nu. Vroeger lazen we een papieren krantje in de trein, vandaag lezen we de krant op onze telefoon”, aldus etiquette-expert Jan Jaap van Weering, die stijl- en etiquette-advies geeft aan studenten, particulieren, ondernemers, militairen en diplomaten over de hele wereld. “We houden onze stappenteller bij voor onze gezondheid, checken onze mail… Ons telefoontoestel kan ook mooie dingen teweegbrengen. Het is toch best leuk om even een foto van je kinderen te laten zien als een zakelijk contact ernaar vraagt? Maar al die zogenaamde sociale media bijhouden – Facebook, LinkedIn, Twitter, Instagram, TikTok en weet ik het allemaal – dat lijkt me behoorlijk tijdrovend.”
Veegdoos
Volgens Van Weering gaat het allemaal om discipline en prioriteiten stellen. “Bij sommige mensen lijkt het wel alsof hun hand in een soort telefoonhouder is veranderd. Of beter gezegd: veegdoos. Zo noem ik de smartphone. Want iedereen zit maar te vegen op dat ding. Swipen, swipen… We moeten duidelijk nog leren wanneer dit gedrag wel en niet wenselijk is. En dat kan even duren. Ik zeg altijd: ‘It takes three generations to make a lady or a gentleman.’”
Neem de tijd voor elkaar
Misschien dat we – met de heropbouw van fysiek sociaal contact na de coronacrisis – een wijze les kunnen trekken uit de bevindingen van Van Weering. “Juist in deze tijd hebben we behoefte aan echt intermenselijk contact. Neem die tijd voor elkaar. Je moet zorgen dat jij de tijd hebt en de tijd niet jóu heeft.” Of, zoals Brad Pitt’s personage Tyler Durden in David Fincher’s boekverfilming zei: “The things you own end up owning you.” Word geen eigendom van je eigendom.
Telefoonprovider Ben heeft 'afkliktips':
AFKLIKTIP 1: Zet je meldingen uit. Ligt voor de hand, maar zeer effectief. Zo word je niet continu gestoord door notificaties.
AFKLIKTIP 2: Verwijder onnodige apps voordat je op vakantie gaat. Je kunt pas echt genieten van je Zeeuwse mosselen of de stoere salto in het zwembad van je dochter als je niet gehinderd wordt door andermans vakantiefoto’s op Instagram.
AFKLIKTIP 3: Koop een echte wekker. Dan heb je je telefoon niet meer nodig in bed. AFKLIKTIP 4: Zet je geluid uit. Niets zo irritant als een telefoontoestel dat continu piept terwijl je in gezelschap bent.
AFKLIKTIP 5: Zorg dat je onderweg moeilijk bij je mobiel kunt. Belangrijk, want jaarlijks vinden er helaas steeds meer verkeersongevallen plaats door smartphonegebruik. Een appje beantwoorden en op de weg letten, gaat simpelweg niet samen. Leg je telefoon ergens ver achter in de auto, zodat je niet in de verleiding komt.
AFKLIKTIP 6: Zet je scherm op zwart-wit modus. Onderzoek wijst uit dat we worden gehypnotiseerd door alle kleuren.
AFKLIKTIP 7: Houd met een app je telefoongedrag bij.
AFKLIKTIP 8: Check de tijd op je horloge.
BONUSTIP: Leg de telefoon op één pek in huis, bijvoorbeeld in een stijlvol docking station.
Het volledige artikel Is Die Telefoonverslaving Nou Echt Zo Slecht van Monique Smitsloo vind je in de nieuwste Classy Lifestyle.